2022-2026-jıllarda mektep bilimlendiriwin rawajlandırıw boyınsha MILLIY BAǴDARLAMA

Rawajlanıw baǵdarlamasınıń tiykarǵı baǵdarları:

aldınǵı xalıq aralıq tájiriybe tiykarında islep shıǵılǵan Milliy oqıw baǵdarlamasın mektep bilimlendiriwine tolıq engiziw, sonday-aq, jergilikli hám sırt el avtorları tárepinen jaratılǵan zamanagóy sabaqlıqlardı ámeliyatqa qollanıw;

jámiyette oqıtıwshı kásibiniń abırayın arttırıw, pedagoglar ushın qolaylı sociallıq sharayatlar jaratıw hám olardıń miynetin múnásip xoshametlew;

jaslardıń bilimi hám tárbiyası ushın muǵallimlerdiń juwapkershiligin, olardıń úzliksiz kásiplik rawajlanıwındaǵı talapshańlıǵın arttırıw;
ulıwma orta bilimlendiriw mákemeleri ushın milliy kadrlar rezervin qáliplestiriw, aldınǵı mektep direktorı hám úlgili muǵallim kriteriyaların islep shıǵıw, sonday-aq, olar tiykarında basshı hám pedagog kadrlardıń iskerligin turaqlı bahalap barıw;
ulıwma orta bilimlendiriw mákemelerinde ruwxıy-aǵartıwshılıq jumıslardı sistemalı shólkemlestiriw, bul baǵdarda úzliksiz monitoring, bahalaw hám prognozlaw mexanizmlerin engiziw, balanıń bilim hám tárbiyasında shańaraqtıń, ásirese, ata-ananıń rolin arttırıw; 
oqıwshılardıń bos waqıtların mazmunlı shólkemlestiriw, olardı kásipke baǵdarlaw sistemasın jetilistiriw;
ayrıqsha bilimlendiriwge mútájligi bolǵan balalardıń mektepke shekemgi hám mektep bilimlendiriwi sistemasına integraciyasın kúsheytiw, inklyuziv bilimlendiriw processlerin jedellestiriw;
ulıwma orta bilimlendiriwde maǵlıwmatlar almasıwınıń barlıq processlerin Mektepke shekemgi hám mektep bilimlendiriwi sistemasın basqarıwdıń birden-bir programmalıq kompleksi arqalı ámelge asırıwdı támiyinlew, bul tarawda elektron mámleketlik xızmetler kórsetiw kólemin keńeytiw;
ulıwma orta bilimlendiriw mákemeleriniń smena koefficientin optimal dárejege jetkeriw, mekteplerdi zamanagóy modeller tiykarında qurıw, rekonstrukciyalaw, kapital ońlaw hám zárúr inventarlar menen úskenelew.

Hákimshilik reformalar nátiyjesinde mektepke shekemgi, xalıq hám qánigelestirilgen bilimlendiriw bir pútin mektepke shekemgi hám mektep bilimlendiriwi sistemasına birlestirildi. 

Sistemadaǵı 10 mıńnan aslam mektep hám 38 mıńnan aslam baqshalarda derlik 700 mıń pedagog hám ustazlar 8,5 million oqıwshıǵa bilim hám tárbiya bermekte. Mektepti jılına ortasha 400 mıń oqıwshı pitkerip, olardıń 170 mıńı mektepten keyingi bilimlendiriwdi dawam ettiredi. Keyingi bes jılda 422 mámleketlik baqsha qurılısı hám 21 mıńnan aslam mámleketlik emes mektepke shekemgi bilimlendiriw mákemeleriniń ashılıwı esabınan 1 million 200 mıń balalar ornı jaratıldı. Mektepke shekemgi bilimlendiriwge qamtıw kórsetkishi 76 procentke jetti.

Sońǵı jılları júzlegen zamanagóy mektepler shólkemlestirildi. Pútkilley jańa túrdegi mektepler - Prezident mektepleri hám dóretiwshilik mektepleri shólkemlestirildi, qánigelestirilgen mektepler tarmaǵı keńeytildi. Jańa sabaqlıq hám oqıw qollanbaları jaratıldı.

Aymaqlardaǵı 500 mektepte Prezident hám qánigelestirilgen mekteplerdegi bahalaw sisteması engizilgen. Nátiyjede aldınǵı sırt el tájiriybeleri tiykarında jaǵdaydı tallaw, mashqalanı sheshiw, komandada islew sıyaqlı ámeliy shınıǵıwlardıń úlesi 60 procentke jetkerildi. 208 mekteptiń joqarı klasslarında úsh baǵdar boyınsha kásip-ónerge oqıtıw jolǵa qoyıldı. Shet tili sertifikatına iye mektep pitkeriwshileriniń sanı sońǵı eki jılda 6 mıńnan 18 mıńǵa kóbeydi.

Oqıtıwshı hám ustazlardıń sharayatların jaqsılaw, mamanlıǵın arttırıwǵa ayrıqsha itibar qaratılmaqta. Atap aytqanda, ótken dáwirde muǵallimlerdiń miynet haqısı ortasha 2,5 esege kóbeygen.

Shet tili, málimleme texnologiyaları, matematika, ximiya, biologiya boyınsha milliy hám xalıq aralıq sertifikatqa iye muǵallimlerge ústeme, alıs aymaqlarǵa jumıs islewge kelgen muǵallimlerge arnawlı tólem engizildi. Nátiyjede 6 million sumnan 10 million sumǵa shekem is haqı alatuǵın muǵallimlerdiń sanı 23 mıńǵa jetken, 10 million sumnan joqarı is haqı alatuǵınlardıń sanı 1 mıńnan arttı.

Mekteplerge júklemeni azaytıw maqsetinde 800 mıń jańa oqıwshı ornı jaratıldı. Joqarı bilimlendiriw mákemeleriniń sanı 200 den asıp, qamtıp alıw dárejesi 9 procentten 38 procentke jetti.

 

Ózbekstan Respublikası joqarı bilimlendiriw sistemasın 2030-jılǵa shekem rawajlandırıw KONCEPCIYASÍ

Ózbekstan Respublikası joqarı bilimlendiriw sistemasın 2030-jılǵa shekem rawajlandırıw koncepciyası (keyingi orınlarda - Koncepciya) bilimlendiriwdiń sapasın jaqsılaw, básekige shıdamlı kadrlar tayarlaw, ilimiy hám innovaciyalıq iskerlikti nátiyjeli shólkemlestiriw, xalıqaralıq birge islesiwdi rawajlandırıw maqsetinde, sonday-aq, Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2019-jıl 11-iyuldegi "Joqarı hám orta arnawlı bilimlendiriw sistemasına basqarıwdıń jańa principlerin engiziw ilajları haqqında"ǵı PQ-4391-sanlı qararınıń orınlanıwın támiyinlew, ilim, bilimlendiriw hám óndiristiń bekkem integraciyasın támiyinlew tiykarında sociallıq taraw hám ekonomika tarmaqlarınıń talaplarınan kelip shıǵıp islep shıǵılǵan.
Koncepciya orta hám uzaq múddetli perspektivaǵa mólsherlengen Ózbekstan Respublikasında joqarı bilimlendiriwdi rawajlandırıwdıń strategiyalıq maqsetleri, tiykarǵı baǵdarları, wazıypaları, basqıshların belgilep beredi hám tarawǵa baylanıslı baǵdarlamalar hám kompleksli ilajlardı islep shıǵıw ushın tiykar boladı.

2023/2024-oqıw jılınan baslap mámleketlik joqarı bilimlendiriw mákemelerine oqıwǵa qabıllaw boyınsha mámleketlik buyırtpa parametrleri tek ǵana mámleketlik grant tiykarında tastıyıqlanadı.
Mámleketlik joqarı bilimlendiriw mákemelerine oqıwǵa qabıllaw jobası, bakalavriattı kúndizgi oqıw formasında tayarlaw, magistrlerdi tayarlaw boyınsha tastıyıqlanǵan mámleketlik buyırtpa parametrleri menen tanısıw.

2019-2021-jıllarda Ózbekstan Respublikasın innovaciyalıq rawajlandırıw strategiyasın ámelge asırıw nátiyjesinde ekonomika tarmaqları hám sociallıq tarawda, sonıń ishinde, awıl xojalıǵı, energetika, qurılıs, bilimlendiriw, densawlıqtı saqlaw tarawlarında innovaciyalıq hám texnologiyalıq rawajlanıwdı támiyinlew hám xoshametlew baǵdarında úlken jetiskenliklerge erisildi. Atap aytqanda: 
81 indikator boyınsha bahalanatuǵın Global innovaciyalıq indeks reytinginde respublika 2015-jılǵa salıstırǵanda 36 poziciyaǵa kóterildi;
innovaciyalıq hám ilimiy tarawlarǵa mámleketlik byudjetten ajıratılıp atırǵan jıllıq qarjılardıń kólemi 2018-jılǵa salıstırǵanda 3 esege artıp, 1,5 trillion sumǵa jetkerildi;
2018-jılı jas ilimpazlar sanı 6,5 mıńdı quraǵan bolsa, bul kórsetkish 2022-jılı 10,8 mıńǵa jetti, yaǵnıy bir yarım esege ósiw támiyinlendi;2018-jıldan berli hár jılı ótkerilip kiyatırǵan Xalıq aralıq innovaciyalıq ideyalar hápteligi - "Innoweek.uz" bir maqset jolında sırt elli ilimiy hám innovaciyalıq oraylar, investiciyalıq qorlar, texnologiyalıq agentlikler, texnoparkler hám biznes-inkubatorlardı birlestiretuǵın innovaciyalıq texnologiyalar platformasına aylanbaqta.